Okee, de trein dus. Dat werd dus zes uur wachten op de trein. En van een geld-terug-regeling bij vertraging hebben ze hier nog niet gehoord. In plaats van overdag reed de trein in het donker. Ook liepen er kakkerlakken op de muren en zag ik een knaagdier (muis of rat dat ging te snel) tussen de stoelen scharrelen. Dus nee, de trein was geen succes.
De Phong Nha Farmstay was dat zeker wel. Erg vriendelijk en meedenkend. Zo hadden ze al aangegeven dat de keuken dicht zou zijn bij aankomst en hadden ze al wat klaar gezet om te eten.
De volgende dag had ik een scooter gehuurd en daarmee langs en door de bergen afgescheurd. Het zijn vrij lage, solitaire bergen, die achter en naast elkaar liggen. Rond één van die bergen hadden ze een hek gezet. Daarbinnen van een resocialisatie centrum voor apen, die daarna weer uitgezet konden worden in de natuur. Ik heb er zeker twee soorten gezien waaronder de Ha Tinhlangoer. De volgende stop was de botanische tuin. Het was een mooie jungle trek, met een mooie waterval, maar met vijf bordjes met een wetenschappelijke naam, tamelijk random in het bos, is de titel “botanische tuin” schromelijk overdreven, al was het een betere ervaring dan de “botanische tuin” in Buon Ma Thuot.
Vervolgens door naar Paradise Cave. Ik dacht dat moet nog wel lukken vandaag. Dat is het ook, maar vraag niet hoe. Het begon met dat er na de ingang een wandeling van 2km was naar de volgende stap. Vanaf daar was ingang van de grot nog 570 meter omhoog de berg op. Maar het was het waard. Na de ingang volgde een doolhof van trappen, wat me deed denken aan Zweinstein van Harry Potter. Daarna volgde 2 km aan de mooiste en grootste en overweldigende grot die ik ooit heb gezien. Druipsteenformatie in allerlei vormen, stalagtieten, stalagmieten, pilaren, versteende poelen en nog veel meer. Het mooiste was dat ik het grootste deel van de tijd helemaal alleen in de grot was. Het was stil op het geluid van mijn voetstappen na. Een hele bijzondere ervaring.
Maar elk voordeel heb z’n nadeel. Het was bijna donker toen ik uit de grot kwam. Ik nam een buggy terug naar minn scooter. Daarna was het na 34 km in het donker terug nar mijn hotel. Het grootste deel door de bergen, zonder straat verlichting. Gelukkig ook zonder ander verkeer. Ik reed voorzichtig, nauwelijks harder dan op de fiets. Tot overmaat van ramp regende het de hele weg. Dus ik ha het wel een beetje gehad toen ik na ruim 2 uur eer ik terug was bij het hotel. Gelukkig kon ik aansluiten bij het diner.
De volgende dag heb ik samen met een Amerikaan, die voor Associated Press in Bagdad werkte samen een scooter gehuurd en hebben we de Phong Nha grot bezocht. Dit begon in het stadje, daar nam je een boot naar de grot. Onderweg zagen we allerlei bootjes die fonteinkruiden uit de rivier visten om aan de vissen te voeren. Behalve het fonteinkruid vond ik hier weer het Klein nymfkruid en iets wat op waterpest lijkt. Bij de grot grkomen voer de boot op handkracht naar binnen. De rivier stroomde door de grot en de boot gaf ons de mogelijkheid om de grot te zien. Op het eind konden we een stukje open. In tegenstelling tot de grot van de dag ervoor konden ee hier vrij tussen de druipsteenformaties lopen. Nadat de boot ons weer terug had gebracht bij onze scooters, vertrokken we naam een bijzonder restaurant. 
Hier kookten ze varkensvlees met ui en wortel in een stuk bamboestengel. Ze stampten het er in de stengel, sloten het compartiment af en gooiden het geheel in het vuur. Zo ontstond een soort natuurlijke snelkookpan, want de stoom kon er alleen bovenin een beetje uit. Alhoewel, echt snel was het niet. Toe het klaarwas, hakten ze de stengel in lengterichting open en konden wij het opeten.
De laatste dag in Phong Nha gebruikte is om wat rond te rijden in de omgeving. Eerst ging ik naar de kapper voor een scheerbeurt (ik ben het snoer van mijn scheerapparaat vergeten, dus je moet wat). Daarna greden tussen bergen en rijstvelden. Ook heb ik wat kaarten geschreven. Om de een of andere reden zijn kaarten schaars. Ik kom ze bijna nergens tegen. Tegen vijven bracht een taxi me naar het vliegveld van Dong Hoi. Ik had een vlucht naar Hanoi. Dat ging redelijk, alleen hadden ze de gate gewijzigd en dat hadden ze fijn in het Vietnamees aangekondigd, of misschien in onverstaanbaar engels, maar ik had het in elk geval gemist. Maar alles kwam goed en ik landde op tijd in Hanoi. Toen kwam het meest tricky gedeelte van de reis: de bus naar Sapa. Ik had de instructies gekregen om naar een bepaalde plek langs de snelweg te gaan. Ik was daar ruim op tijd, maar het gaf me geen goed gevoel. Ik stond daar in het donker op een afgelegen plek, met alleen een armoedig tentje (geloof me, tent is een ruime overschatting van het bouwsel) van een man die maiskolven verkocht. Toen er na tien minuten een bus stopte en heel hard “Sapa, Sapa” riep dacht ik, dit is misschien wel niet mijn bus, maar deze bus gaat in elk geval naar Sapa. Het was inderdaad niet de goede bus, maar het kaartje kostte €12,50. Daar kom ik wel overheen. Ik was wat blij dat ik in de bus zat. Ook dit was weer een sleeperbus, maar van slapen kwam niet echt veel. Om kwart over drie in de ochtend stond ik in Sapa. Ja, wat moet je dan? Op goed geluk ben ik naar het hotel gegaan. Daar kon ik al wel inchecken, maar vroeger inchecken kostte wel 3 dollar. Deal! Dus om half vier in de ochtend storte ik uitgeput in bed.
Sapa ligt hoog in de bergen op 1600 meter. Het is een klein stadje stampvol met hotels en restaurants. Er zijn twee markten. Als eerste de officiële markthal. Een groot en leeg gebouw met vooral kleding en buiten wat groente en vlees. Vroeger was de markt in de openlucht en dus ook goedkoper. Er was een openluchtmarkt van vooral huisraad en dekens. Maar het was er een enorme puinhoop met modder en plastic. De locatie was al even bijzonder, op de atletiekbaan. Er liepen veel inheemse vrouwen rond in klederdracht van verschillende stammen, herkenbaar aan hun hoofddoek.
De eerste dag liet in een mototaxi me (met veel gedoe) me naar een dorpje tussen de rijstvelden. De rijstterrassen in Sapa zijn samen met die van Bali en Peru de mooisten ter wereld. Ik was niet in het goede seizoen, helaas, naar de rijstterrassen zijn inderdaad heel bijzonder. Omdat ze hoger in de bergen liggen dat op Bali, zijn ze ruiger, afgewisseld met bergen en bossen. Maar inderdaad erg indrukwekkend.
Aan het eind van de dag ontmoette ik mijn gids weer. Hij nam me meteen naar een bijzonder restaurant waar ze hotpot hadden met zwarte kip. Deze kip is helemaal zwart ook huid, kam, poten en zelfs op de botten zit zwart pigment. Het is een specialiteit van deze streek.
De volgende dag hebben we de omgeving verkend: het meer, het park, de kerk, de marktplein en dergelijke. Daarna liepen we een berg op voor uitzicht over het stadje. Het grootste deel van de route was omgevormd in een aangelegd park. Hier trof ik een uitgebreide verzameling orchideeën aan, meer dan ik tot dan toe in Vietnam bij elkaar had gezien. Boven op de berg was het natuurlijker met allerlei lavarotsen.
Na de lunch liepen we naar de waterval in dorpje Cat Cat waar vooral Hmong leven. Het was er wel erg toeristisch, zo op loopafstand van Sapa (alhoewel de meeste toeristen niet lopen). ‘s Avonds hadden we een traditionele Hmong maaltijd met kip en forel.
Gisteren hebben we een scooter gehuurd. Het voordeel van de lengte van Vietnamezen is dat ik achterop kan zitten en toch alles kon zien. We gingen eerst omhoog de berg op, tot ruim 2000 meter. Eerst bezorgen we twee watervallen, waarvan de laatste in het Nationaal park Hoang Lien. We eindigden op de hoogste bergpas van Vietnam met een werkelijk fantastisch uitzicht.
Na een lunch van zoetzure vis met gewokte groenten reden we naar beneden een vallei in. De weg was niet al te goed, maar er waren hele mooie uitzichten met schitterende rijstterrassen. Tegen donker waren we terug in Sapa. Vlak voor sluitingstijd was ik terug in de markthal voor een op maat gemaakt giletje. Iets nieuws voor kerstmis.
In de avond hadden we een drie gangen menu met franse inslag, wat zich ondermeer uitte in de chocolademousse als dessert.
Nu zitten we in de bus voor het laatste deel van de reis: Hanoi en Halong Bay.
Marcel op vakantie 