De bus vanuit Sapa bracht ons naar de rand van het oude Hanoi. Het hotel ligt midden in de oude wijk. Eindelijk de laatste kaarten verstuurd en sneeuwstormen voor mijn moeder gevonden. De oude wijk is wel heel druk met verkeer, vooral motoren. De straten staan vol met geparkeerde exemplaren, zodat het trottoir meer lijkt op een parkeerplaats dan een voetpad. Je loopt dan ook een groot deel op de rijbaan. Hanoi is nog min of meer opgebouwd uit gildenwijken: de juweliers bij elkaar, de kledingwinkels bijeen, de ijzerhandelaren, de speelgoedwinkels, de uitvaartondernemers en de restaurants. Het duurde dus even eer we lunch gevonden hadden. Een lokaal restaurant met 1 gerecht op de menukaart: soep met flinke gehaktballen, groente, mie en loempia’s. De loempia’s hier zijn wat anders dan de gefrituurde of die van rijstpapier. De buitenste laag is een soort dunnen omelet, die dan weer gefrituurd wordt.
Na de lunch stond Ho Truc Bach op het programma. Die is een klein meer waar de lokale bevolking recreëerd, joggen, yoga, bewegen op muziek, schaken of de hond uitlaten. Er is een tempel met een pagode en een lokale markt. Op de terugweg was een geluidswal omgetoverd tot kunst, door er een kilometer lang mozaïek van te maken. Ook was daar eindelijk het straatje met de restaurants, vlakbij het hotel, alleen nét een andere zijstraat.
De volgende dag zijn in de ochtend alle “verplichte” bezienswaardigheden gedaan: de 
vlaggentoren, de Tempel van de Literatuur, de Pagode op één pilaar, het wisselen van de wacht bij het graf van Ho Chi Min (de lokale Lenin), de Citadel en de oudste tempel van de stad. Met name bij het mausoleum kon je nog goed merken dat Vietnam een communistisch land is.
De middag was ingeruimd voor een wandeling uit de Lonely Planet door de oude stad. De indeling in verschillende gilden werd nog duidelijker. Er waren ook enkele tempels en de kathedraal (met een mogelijke kerstkaart). Het hoogtepunt was een woonhuis met een eigen tempel. Eerst een smal gangetje door, dan een trap op en dan sta je ineens in één van de meest verbluffende tempels, die ik in Vietnam gezien heb. Na het avondeten een rondje langs het tweede meer To Hang Trong, waar zich ongeveer hetzelfde afspeelde als bij het eerste meer.
Woensdag was er een excursie naar Halong Bay. De gids die ik in de Mekong-delta had, had gezegd, dat een eendaagse tour beter was dan een tweedaagse, dat het om half zes donker wordt en de meerwaarde van overnachten op een boot niet veel zou toevoegen. Dus heb ik een toer uitgezocht met een lande vaarroute van zes uur. Ook hoefde ik verder niet al te veel vragen van een toer, want het zou toch erg druk zijn. Om 8 uur stond de bus voor de deur en kwart voor twaalf waren we bij de haven, drie uur met een stop van een half uur bij een plek waar alle kunstvormen, etenswaren en andere souvenirs uit heel Vietnam te koop waren.
Halong Bay is een baai met een grote hoeveelheid eilanden, die hoog boven de zeespiegel uittorenen. De hele dag voeren we tussen deze eilanden door. We bezochten er drie. De eerste met de Fantastische grot (zeg nou zelf, dat klinkt toch niet in het Nederlands, Fantastic Cave, dus). Aardig, maar ik had al mooiere gezien deze reis, de tweede waar we onder een boog door kano’den naar een soort binnenzee (zee-kajakken had dus van mijn bucketlist gekund, als zoiets er al had opgestaan). 
Het derde eiland, genoemd naar een Russische generaal, kon worden beklommen, met een uitzicht over de baai als beloning. Pas op dat moment merkte je hoeveel boten er waren. Gevolg was dus in file de berg op. Inderdaad een privé-tour had hier niets aan veranderd. De zonsondergang was erg mooi met al die eilanden. Daarna weer drie uur terug, plus een pauze bij dezelfde toeristenval.
Gisteren was het de bedoeling om twee tempels en twee musea te bezoeken. De eerste tempel ging prima. De tweede tempel was om 12 uur gesloten. Datzelfde gold voor het eerste museum. Ze hebben hier lange lunchpauzes van half 12 (of zelfs vanaf 11 uur) tot half twee (of twee uur). Bij de tempel was wachten zinloos. Bij het Natuurhistorisch Museum gaf dat mooi de tijd om te lunchen. Dat werd de mensa. Voor 30.000 VND, dat is 60 eurocent werd een heel fatsoenlijke maaltijd geserveerd met soep, rijst, groente, vis, kip en eend. Het museum was klein, maar niet slecht. Het begon met een goede ‘Tree of live’ en een heel fatsoenlijk overzicht van de geologische periodes met bijbehorende fossielen en ontwikkelingen. 
Het tweede museum was het etnografische museum. Dit liet museum had een mooi overzicht van alle etnische groepen in Vietnam en dat zijn er heel erg veel. Buiten was een klein openluchtmuseum met enkele kenmerkende bouwstijlen. Het avondeten was weer bij Koto, het trainingsrestaurant, waar ik ook in Ho Chi Min was geweest. Wederom heerlijk gegeten.
De laatste dag was vrij rustig. Mijn reis heb ik (tip van Myriam) afgesloten met een kookklas. Ik weet nu hoe je bananenbloemsalade moet maken, alleen zal het lastig worden om op de markt een bananenbloem te kopen.
Nu zit ik op het vliegveld van Hanoi. Het was een bijzondere reis. Het wordt een zwaar afscheid, terug naar het leven in Nederland, waar familiedag, Dahina en ArcGis. Leuk dat je hebt meegelezen en graag tot een volgende keer.
Hier kookten ze varkensvlees met ui en wortel in een stuk bamboestengel. Ze stampten het er in de stengel, sloten het compartiment af en gooiden het geheel in het vuur. Zo ontstond een soort natuurlijke snelkookpan, want de stoom kon er alleen bovenin een beetje uit. Alhoewel, echt snel was het niet. Toe het klaarwas, hakten ze de stengel in lengterichting open en konden wij het opeten.
Sapa ligt hoog in de bergen op 1600 meter. Het is een klein stadje stampvol met hotels en restaurants. Er zijn twee markten. Als eerste de officiële markthal. Een groot en leeg gebouw met vooral kleding en buiten wat groente en vlees. Vroeger was de markt in de openlucht en dus ook goedkoper. Er was een openluchtmarkt van vooral huisraad en dekens. Maar het was er een enorme puinhoop met modder en plastic. De locatie was al even bijzonder, op de atletiekbaan. Er liepen veel inheemse vrouwen rond in klederdracht van verschillende stammen, herkenbaar aan hun hoofddoek. 
Aan het eind van de dag ontmoette ik mijn gids weer. Hij nam me meteen naar een bijzonder restaurant waar ze hotpot hadden met zwarte kip. Deze kip is helemaal zwart ook huid, kam, poten en zelfs op de botten zit zwart pigment. Het is een specialiteit van deze streek. 
Hoi An is een klein stadje, dat door de opkomst van grote broer Da Nang zijn functie als belangrijke handelspost verloor en juist daardoor bewaard kon blijven. Het waren vooral Chinese en Japanse handelaren, die hier neerstreken en vanuit Hoi An handelden met de grenzen van onze wereld Egypte en Turkije. Hoi An was in de 16e en 17e eeuw één van de belangrijkste handelsposten ter wereld. De aanwezigheid van de Japanners en de Chinezen is goed terug te zien in de tempels en vergaderzalen.
Ik was er onder andere met volle maan. Dan zijn er nog meer lichtjes dan anders. De lokale (Chinese) bevolking heeft offeranders voor hun voorouders, je kunt kaarsjes laten wegdrijven op de rivier en het is een tijd om spelletjes te doen. Met name de offerandes en de mannen die Chinees schaak speelden waren er de andere avond niet. Het is blijkbaar te lukratief om geen drijvende kaarsjes te verkopen als het geen volle maan is. Toegegeven, het is wel een mooi gezicht al die drijvende lichtjes op het water.
Hoewel het nu nog regenseizoen is staan de rijstvelden droog. Gelukkig maar, want een jaar geleden stond er begin november 2 meter water in de straten van Hoi An. Alle huizen stonden onder water. Je kunt je dat nu bijna niet voorstellen, maar blijkbaar gebeurt het elke paar jaar. In één van de huizen stond een maatlat met streepjes van het hoog water en sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw is het al zeker 20 keer ondergelopen. Variërend van laarshoog tot bijna 3 meter. Alle meubels worden dan vliegensvlug door een gat in het plafond naar boven gehesen.
Het is wel jammer dat de Vietnam-oorlog zoveel heeft verwoest. Van de 75 gebouwen uit de jaren ’50 staan er nu nog 22 min of meer overeind. Dat zelfde geldt overigens ook voor het paleis van Hue. Ook hier is het merendeel door de Amerikanen verwoest. De Franse president heeft Nixon op een gegeven moment gevraagd om de bombardementen op My Son te stoppen omdat er zoveel verwoest werd, daar had hij niet zoveel zin in. Blijkbaar zijn niet alleen de Taliban iconoclasten.
Fietsen gaat hier best goed. Alleen hebben de fietsen geen licht, dat deden ze niet in Vietnam. Ook het fenomeen “je hand uitsteken” was hier onbekend. Op het moment dat het onoverzichtelijk was, deed ik dat juist wel en dat werkt heel goed. Maar over het algemeen is het goed te doen. De meeste wegen zijn vrij breed en de brommers en motoren rijden tot aan de middenstreep, zodat auto’s er slecht langs kunnen. Ook als het vierbaans is, blijven vrachtwagen in de linkerbaan voor auto’s rijden (de rechterbaan is voor motoren en auto’s) zodat de taxi deze vrachtwagens dan rechts inhaalt. Voordeel van deze egoistische manier van rijden, is dat er altijd een motor van links, rechts of zelfs de tegenovergestelde richting kan komen, auto’s daar op zijn voorbereidt. Alleen spookrijders in de fitszone is wel opletten geblazen.
Hue is de oude hoofdstad van Vietnam. Vanaf eind 18e eeuw tot 1945 hebben de keizer hier heel wat gebouwen achter gelaten. Het meest indrukwekkend is de citadel, een soort verboden stad binnen de muren en de slotgracht van de stad. Daarbinnen waren dan weer delen die alleen toegankelijk waren voor de keizer. Eén van de meest indrukwekkende gebouwen was de troonzaal, vol lak en goud. De troon was zo geplaatst dat hij de hele toegangsweg tot aan de grote poort kon zien.
Daarna met enige snelheid (want om half zes is het echt donker) nog drie tempels bezocht, twee met een pagode en één met een aantal stenen boeken, de tempel van de literatuur.
De tweede dag in Hue heb ik besteed aan de wijdere omgeving van de stad. Hier liggen de tombes van de keizers. Met mogelijk nog meer pracht en praal dan in het paleis, waren hier monumenten en tempels ter nagedachtenis aan de keizers. De ene licht begraven op een eiland met op de weg erheen een aantal poorten en tempels, de andere zit levensgroot in brons op z’n troon van chinees porselein, met buiten stenen mandarijnen, dienaren, paarden en olifanten om hem bij te staan. Ook was er ern tombe voor de meest geliefde eunuchen en een tombe die helemaal verlaten was. Daarnaast bezocht ik een katholieke kerk met een pagode. Dat was ook wel een bijzonder gezicht.
Het leuke van dit allemaal zelf op de fiets doen is dat je langs allerlei wegen komt, waar de meeste toeristen niet komen. Al is het bergop soms hard trappen op de pedalen. Of zijn de bospaadjes erg smal. Opvallend vond ik dat je al na 50 meter van de doorgaande weg een heel ander ecotoop had, waar je verder ook niets van zag. Zo was er een naaldbis met als ondergroei varens en iets wat lijkt op Tibouchina, maar dat zou een exoot zijn hier. In elk geval is het met Google Maps tegenwoordig een fluitje van een cent om jouw weg te vinden. Op één locatie na kon ik ze ook allemaal goed vinden.
Aan het eind van de dag ben ik dwars door de stad naar de Japanse brug gegaan. Een mooie brug, maar een behoorlijk eind uit de route. Ik moet nog eens uitzoeken waarom die brug juist daar ligt. Zoiets als achter Wageningen-Hoog de mooiste brug van Wageningen te bouwen (Oke, als daar water zou liggen dan. De omgeving ziet er meer uit als een verzopen veenweide-gebied dan als de Veluwe).
De volgende morgen eerst op zoek naar een plek voor ontbijt. Dat bleek nogal een opgave (als je liever geen noedels of rijst als ontbijt hebt). Zelfs in de supermarkt hadden ze hier geen brood. Gelukkig vond ik na enige tijd een bakkerij. Meer banketbakker dan iets anders, maar ze hadden ook sandwiches en croissants. Dus heb ik ook meteen lunch ingeslagen.
Om acht uur de volgende ochtend stond ik bepakt en bezakt klaar voor de excursie. Snel nog even boodschappen gedaan bij de bakker. Coffeeshops gaan al om zes uur open, maar de supermarkt begint pas om half tien. Dus bij een mimimarkt de nodige ijsthee ingeslagen. **Intermezzo: Het goede van de ijsthee hier is dat de Stevia-sering van de maatschappij hier nog niet heeft toegeslagen. Er zit hier gewoon nog suiker in de de ijsthee en de Sprite. Heel prettig!** Bij het nationaal park bleek dat de plantenkenner vandaag toch niet kon, dus ik kreeg daar mijn geld voor terug, wel kreeg ik een email om mijn foto’s op afstand te laten determineren. Ook fijn. We liepen vooral in het bladverliezende bos. In de droge tijd verliezen de bomen hier hun bladeren, om net als bij ons de winter, de moeilijke tijd in rust door te komen. We zagen ook wat beesten: een specht met een gele kop, een arend, een Indische vleermuisparkiet, een ijsvogel en wat reigers.
Om kwart voor zeven stond ik dus aan de deur van het hotel. Ik mocht eigenlijk pas om 1 uur de kamer in. Behalve als ik de early check-in boete betaalde. 100.000₫ nog geen 5 euro, verkocht! Dus eerst wat bijgeslapen en toen de stad in. Da Nang heeft wat weg van Den Haag. Aan de ene kant heb je de grote stad met alles wat daar bij komt kijken, aan de andere kant de badplaats met een boulevard, hoge hotels en resorts. Er wordt zeker aan de kust druk gebouwd. Over een paar jaar is de hele kust volgebouwd met hotels en kun je de zee alleen bij een duur resort bereiken.
Gisteren ben ik eerst naar Marble Mountains gefietst, zo’n 10 van het hotel. Een puist marmer in het landschap met een complex aan tempels en grotten erop. Erg toeristisch, maar zeker wer de moeite waard. Aan de andere kant van de stad ligt een berg waar apen zouden wonen. Ik nam een moto-taxi naar de berg en begon een wandeling op zoek naar apen. Ik zag er twee van twee verschillende soorten, een Beermakaak stak de weg over en de zeldzame Roodscheendoek zat hoog in de boom, zijn lange staart goed zichtbaar. Helaas was de route iets te uitdagend, dus toen ik na een kwart een lift achter op een motor kreeg aangeboden naar de top, sloeg ik die niet af. Vanaf de top lukte het me om met een auto mee naar beneden te liften.
Aan het eind van de avond weer de stad in. Da Nang heeft veel bruggen en die zijn allemaal uniek. ’s Avonds zijn ze bovendien nog eens mooi verlicht ook. De meest bijzondere brug is de Drakenbrug. Elke avond staat het verkeer voor vijf minuten stil en spuwt de draak vruur. Heel bijzonder.
Zondag zijn we met een motortaxi langs een aantal bezienswaardigheden geweest. Er liggen er een paar in het centrum, maar ook een aantal aan de rand, met de verste zo’n 10 km uit elkaar. Lopen zou te veel worden en er zijn geen fietsen te huur. Alleen motoren en daar mag ik zonder Vietnamees rijbewijs niet op rijden.
De kerk van Onze-Lieve-Vrouwe van Fatima was de laatste stop voor de lunch, een krab noodle. Daarna volgde nog twee Taoïstische tempels één met een pagode en één die vanwege de ouderdom pagode heette, maar er geen had.
Dinsdag had ik een excursie naar de Mekong Delta. Gevaren in verschillende boten, door smalle watergangen, met reigers en slijkspringers. Vissen met longen die hun borstvinnen gebruiken als pootjes. Plus nog wat dingen die bij zo’n excursie horen als een imkerij, kokossnoepjes en traditionele muziek (wat ik als buitenlander blijkbaar toch niet kon waarderen, dus werd het voor mij If you are happy …. Precies toen we terug aan land kwamen begon het te regenen. Er was een korte droge periode bij de tempel, maar onderweg naar HCMC kwam het echt op moesson-sterkte uit de lucht. Pas terug bij het hotel werd het weer droog.
Marcel op vakantie 